Theeceremonie
De Chinese theeceremonie is een traditie die al meer dan 4000 jaar bestaat. Oorspronkelijk werd thee vooral als medicinale drank gedronken. Zo kon Shen Nung, de vader van de Chinese medicijnen, met behulp van theebladeren verschillende soorten gif uit zijn lichaam doen verwijderen. Nog steeds wordt op confuciaanse, daoïstische en boeddhistische scholen in China thee gedronken voor een goede gezondheid.
Voor medicinaal gebruik, is thee van nature koud. Het drinken van thee is het best voor een aandachtig, toegewijd, zuinig en deugdzaam persoon. Wanneer zo een persoon dorst, koorts, ongemak in de omgeving van de borst, hoofdpijn, droge ogen, uitgeputte ledematen of ongemak in de botten ervaart dan kunnen vier of vijf slokjes thee de geest verfrissen, gelijk zoete dauw. Echter, voortijdig plukken, ruwe behandeling of het mengen met gras kan een persoon ziek maken.
Terug naar boven
De Afkomst
De theeplant (Camellia sinensis) is een plant die van oorsprong voorkomt in Zuidoost-Azië. Het groeit in de omgeving van de Ba Berg, in valleien en vlaktes. Sinensis is Latijn voor Chinees. Van deze plant worden witte-, groene-, oolong en zwarte thee gemaakt. De jonge scheuten van deze plant worden gebruikt om thee te produceren.
De bloemen lijken op rozen. De zaden op palmen. De stronken lijken op een kruidnagel en de wortel op een walnoot. De meest geschikte omgeving voor het planten van thee is verteerd gesteente, daarna een gravel bodem en daarna gele klei.
In het algemeen, als de vaardigheid van het planten niet goed wordt beheerst, dan kan de thee boom zelden tot ontplooiing komen. De manier van planten is overeenkomstig met het planten van meloenen. Na drie jaren kan de eerste thee worden geoogst. De kwaliteit van de thee die in het wild groeit, is beter dan de thee die in tuinen groeit. Een paarse loot is beter dan een groene loot wanneer het op een zuidelijke helling en in de schaduw groeit. Slanke bladeren met de vorm van een bamboe stengel zijn beter dan dunne bladeren. Gedraaide bladeren zijn beter dan vlakke bladeren. De thee die groeit op een schaduwachtige helling of in een vallei is van lage kwaliteit en verdient het niet om geplukt te worden. Het heeft een lamlendige kwaliteit en kan buikproblemen veroorzaken.
Thee geschiedenis in China
Wanneer begon men thee te drinken? Een hele tijd voor het begin van de jaartelling.
Waar begon men thee te drinken? China.
Hieronder een vertaling van de inleiding van een Chinees theeboek geschreven ten tijden van de Ming dynastie. Hieruit blijkt duidelijk dat de veranderingen die thee in termen van de productie methodes, het drinken van thee, thee cultuur en de thee zelf. De thee zoals die geproduceerd werd in de Ming dynastie lijkt nog erg op de groene thee die we vandaag de dag drinken.
Lu Yu was de schrijver van het eerste theeboek genaamd “Thee Geschrift” en wordt gezien als de grondlegger van de Chinese thee cultuur en zelfs als een heilige. De Tang dynastie wordt over het algemeen beschouwd als de meest glorieuze periode in de Chinese geschiedenis. Vandaar ook dat de Chinatowns over de hele wereld vandaag de dag “Tang Mensen Straat” worden genoemd door de Chinezen zelf. Echter de schrijver van dit boek uit de Ming dynastie lijkt een voorkeur te hebben voor de thee uit de Ming dynastie.
De thee cultuur begon te bloeien in de Tang dynastie (619 - 907) en kwam tot hoogconjunctuur in de Song dynastie (960-1279). Door het lezen van “Thee Geschrift” van Lu Yu en “Korte introductie over het identificeren van thee” door Huangru, kom je tot besef dat met de verandering van tijd, de productie van thee overeenkomstig verandert. Thee werd fijngemalen tot fijne poeder in de Tang dynastie, terwijl het de vorm aannam van de Gouden Draken Cake ten tijden van de Song dynastie.
In deze tijd streefden men naar luxe en noviteit. Ze deden hun best om het proces van thee productie te perfectioneren en zochten naar roem. De ware natuur van thee is op deze manier misbruikt. Als dichters, letterkundigen, geleerden en beambten zullen horen over de thee van de Ming dynastie (1368-1644) dan zullen ze een gevoel van bewondering ervaren. Thee productie en thee in de Ming dynastie is heel anders vergeleken met die in de Tang of Song. Voorheen werd de nadruk gelegd op ingewikkeldheid terwijl de hedendaagse (Ming thee) de nadruk legt op eenvoud. Voorheen werd de vaardigheid van stomen en fijnmalen toegepast terwijl hedendaags de vaardigheid van het “bakken” wordt aangewend. Echter de thee van nu heeft een lichte frisse kleur en aan langdurige smaak. Het is niet zo dat de methodes van voorheen vandaag de dag in zijn geheel niet worden toegepast, het is enkel dat de methodes meer verfijnd en geïnnoveerd zijn.
In China is overal heet water beschikbaar. Men had altijd een eigen theepot en thee bij zich. Zo kon men overal genieten van thee waar men ook wilde. Hoog in de bergen, na een meditatie of voor sommige die schilderen of gedichten maakten in de natuur.
Een paar theesoorten
Witte theesoort
Witte thee, de nog niet ontvouwen theeblaadjes, geplukt in het voorjaar, met een hele lichte afschenk en looizuurarm. Volledig handbewerkt. Mild en geurig.
Grote theebladerensoort
Grote theebladeren die tot kogeltjes zijn gerold. Bij het theezetten ontvouwen ze zich tot prachtige grote theebladeren. Zacht en geurig.
Bi Luo Chun theesoort
Een van de meest beroemde theeën uit China. De Bi Luo Chuan wordt 's ochtends vroeg geplukt, waarbij men enkel de kleinste theeblaadjes verwerkt tot deze exclusieve thee! Voor één kilo van deze thee heeft men ongeveer 130.000 blaadjes geplukt! Het drinken van deze groene thee is een ervaring op zich, met een heerlijke, sterke geur en een zacht verfrissend aroma. Als u een groene theeliefhebber bent is dit een van de theeën die wij u sterk aanraden!
Gefermenteerde theesoort
Een hele fraaie fijnbladige, gefermenteerde thee, looizuurarm, donker maar niet sterk. Mild, geurig, kruidig en vol.
Gefermenteerde thee (ook bekend als post-gefermenteerde thee of donkere thee) is een klasse van thee die een microbiële fermentatie heeft ondergaan, van enkele maanden tot vele jaren. De blootstelling van de theebladeren aan vocht en zuurstof tijdens het proces veroorzaakt ook endo-oxidatie (afgeleid van de theebladerenzymen zelf) en exo-oxidatie (die microbieel wordt gekatalyseerd). De theebladeren en de daaruit gemaakte drank worden donkerder met oxidatie. Zo worden de verschillende soorten gefermenteerde theesoorten geproduceerd in heel China ook wel donkere thee genoemd, niet te verwarren met zwarte thee. De meest beroemde gefermenteerde thee is Pu-erh, geproduceerd in de provincie Yunnan, en de donkere thee Anhua geproduceerd in Anhua County, provincie Hunan.
Theebloemen
Een theebloem is een bolletje gemaakt van groene of zwarte theebladeren en één of meer eetbare gedroogde bloemen in het midden. Deze bladeren zijn met een katoenen draadje samengebonden tot een kleine bol. Door heet water bij de theebloem te schenken komt de bloem tevoorschijn. Voor de gedroogde bloemen wordt onder andere gebruikgemaakt van de goudsbloem, jasmijn, roselle, daglelies en osmanthus. Theebloemen zijn in Nederland nog niet zo bekend. In China en Engeland is het product veel beter geaccepteerd, theebloemen worden dan ook vaak gebruikt bij een high tea. Yunnan is één van de oostelijke provincies van China waar theebloemen worden gemaakt. De theebloemen worden vervolgens geëxporteerd naar Europa en Amerika. China doet dit al meer dan 30 jaren.
Pu Erh Tuo Cha theesoort
Deze Pu erh “Coins” wegen per stuk ongeveer 6 gram. Met 1 Coin kunt u makkelijk meerdere keren thee bereiden.
Pu-Er thee (ook wel Pu-Erh, uit het Chinees: pǔ'ěrchá wordt zowel als groene en als zwarte thee uit de theestruik (Camellia sinensis) gewonnen, en wel uit de ondersoort de Qingmao. De Qingmao-theestruik wordt groter dan de normale Camellia-Sinensis-plant en geldt als een der oudste vormen van theeplant. Deze planten stammen uit het gebied rondom de stad Pu'er in de Chinese provincie Yunnan. De thee wordt daar gedurende de afgelopen 1700 jaar vervaardigd.
Het hoge thee kopje is om de thee te ruiken en het lage theekopje is om de kleur te beoordelen en eruit te drinken.
De theekopjes moeten van de binnenkant van wit porselein zijn, zodat de kleur van de thee goed tot zijn recht kan komen.
Een Japanse theeceremonie wordt vaak in stilte uitgevoerd, zittend op de grond. De Chinese ceremonie is anders; je zit gewoon aan tafel en er is gelegenheid met elkaar van gedachten te wisselen en van snacks te genieten. Niets is opgelegd, de groep kan zelf bepalen waar men over wil praten.
Voor geïnteresseerden kan ik ook uitgebreider ingaan op aspecten van de Chinese cultuur, zoals ik die heb leren kennen. De workshop wordt op afspraak gegeven aan groepjes van 6 tot 12 personen, bij mij in Den Haag, of op verzoek op andere locaties in de regio Leiden - Den Haag - Rotterdam. Een theeceremonie duurt ongeveer 2,5 uur.
Om alvast in de stemming te komen geef ik hieronder enkele tips voor het zetten van thee:
Laat het water nooit in de theepot met theebladeren staan. Hierdoor wordt de thee te sterk en gaat de smaak achteruit.
Als je lente- of jonge bladeren groene thee drinkt, haal dan het deksel van de theepot nadat je thee hebt geschonken; zo blijft de frisheid van de thee behouden.
Drink de thee warm.
